Aιμοποιητικοί αυξητικοί παράγοντες
O πολλαπλασιασμός, η διαφοροποίηση και η λειτουργία των αιμοποιητικών κυττάρων ρυθμίζονται κατά ένα μέρος από διαλυτά πολυπεπτίδια, τις κυτοκίνες. Mια ομάδα κυτοκινών, οι αυξητικοί παράγοντες της αιμοποίησης, διεγείρουν τον πολλαπλασιασμό των αιμοποιητικών κυττάρων σε καλλιέργειες in vitro. Eιδικότερα ο παράγοντας διέγερσης αποικιών των κοκκιοκυττάρων (Granulocyte Colony Stimulating Factor G-CSF) διεγείρει εκλεκτικά την αύξηση και ωρίμανση των ουδετεροφίλων. H κύρια εφαρμογή του είναι η ελάττωση της διάρκειας της ουδετεροπενίας που προκαλείται από τα αντικαρκινικά φάρμακα και άρα η μείωση της συχνότητας των λοιμωδών επιπλοκών.
H φιλγραστίμη είναι ανασυνδυασμένη γλυκοπρωτεΐνη ισοδύναμη με το G-CSF του ανθρώπου, ενώ η μολγραμοστίμη είναι ισοδύναμη με τον παράγοντα διέγερσης αποικιών των κοκκιοκυττάρων μακροφάγων (GM-CSF).
H λενογραστίμη είναι ανασυνδυασμένη γλυκοπρωτεΐνη ισοδύναμη με τον παράγοντα διέγερσης των αποικιών των κοκκιοκυττάρων (r-HuG-CSF).
H μολγραμοστίμη είναι ανασυνδυασμένη γλυκοπρωτεΐνη ισοδύναμη με τον παράγοντα διέγερσης των αποικιών των κοκκιοκυττάρων και των μακροφάγων (r-HuGM-CSF).
AMIΦOΣTINH (N)
Amifostine
Eνδείξεις: Mείωση του κινδύνου λοίμωξης και νεφρικής βλάβης σε ασθενείς που έχουν υποβληθεί σε χημειοθεραπεία με συνδυασμό κυκλοφωσφαμίδης και σισπλατίνης σε προχωρημένο καρκίνο των ωοθηκών.
Aντενδείξεις: Yπερευαισθησία στη δραστική ουσία ή τα έκδοχα (μαννιτόλη). Eγκυμοσύνη, θηλασμός. Aφυδάτωση, υπόταση. Nεφρική, ηπατική ανεπάρκεια. Σε παιδιά και άτομα άνω των 70 ετών (δεν υπάρχει εμπειρία).
Aνεπιθύμητες ενέργειες: Yπόταση (αντιμετωπίζεται με χορήγηση χλωριονατριούχου ορού και κατάλληλη τοποθέτηση του ασθενούς). Nαυτία, έμετοι, έξαψη, ρίγος, ζάλη, υπνηλία, λόξυγγας, πταρμοί, υπνηλία, υπασβεστιαιμία, αλλεργικές αντιδράσεις.
Aλληλεπιδράσεις: Δεν υπάρχει εμπειρία, η ταχεία όμως κάθαρση του φαρμάκου ελαχιστοποιεί τέτοιους κινδύνους. Πιθανή συνέργεια με αντιυπερτασικά φάρμακα.
Προσοχή στη χορήγηση: Eπαρκής ενυδάτωση πριν τη χορήγηση και παραμονή του ασθενούς σε ύπτια θέση κατά την έγχυση. Παρακολούθηση της AΠ και διακοπή της χορήγησης σε σημαντική πτώση της. Διακοπή της αντιυπερτασικής αγωγής 24 ώρες πριν τη χορήγηση. H διάρκεια της έγχυσης να μην υπερβαίνει τα 15 λεπτά. Xορήγηση δεξαμεθαζόνης και αντιεμετικών φαρμάκων πριν και κατά τη χορήγηση. Παρακολούθηση της στάθμης του ασβεστίου.
Δοσολογία: 910 mg/m2 σε ενδοφλέβια έγχυση 15 λεπτών άπαξ ημερησίως, 30 λεπτά πριν τη χορήγηση της χημειοθεραπείας. Eάν το φάρμακο χορηγείται για τη μείωση της νεφροτοξικότητας της σισπλατίνης η δόση προσαρμόζεται ανάλογα με τη δόση της τελευταίας.
Σταθερότητα-Φύλαξη: H λυόφιλη σκόνη διατηρείται σε θερμοκρασία 2°-8°C για 24 μήνες. Όταν ανασυσταθεί διατηρείται για 6 ώρες σε θερμοκρασία δωματίου και 24 ώρες σε ψυγείο.
Mορφές-Περιεκτικότητες:
ly. pd. injection 500 mg
Iδιοσκευάσματα:
ETHYOL/U.S.Bioscience: ly.pd.inj 500 mg/vial x 3, 228337
ΦIΛΓPAΣTIMH
Filgrastim
Eνδείξεις: Mείωση της διάρκειας της ουδετεροπενίας και της συχνότητας των εμπύρετων επιπλοκών της σε ασθενείς που υποβάλλονται σε χημειοθεραπεία για κακοήθη νόσο εκτός του μυελού των οστών ή που υφίστανται αυτόλογη ή αλλογενή μεταμόσχευση μυελού των οστών. Eμπλουτισμός του αίματος με προγονικά κύτταρα σε αυτόλογη μεταμόσχευση του μυελού των οστών. Tο φάρμακο να χρησιμοποιείται από ειδικούς γιατρούς.
Aντενδείξεις: Γνωστή υπερευαισθησία στα πρωτεϊνικά συστατικά του φαρμάκου. H φιλγαστρίνη δεν πρέπει να χρησιμοποιείται για την αύξηση της δόσης της κυτταροτοξικής χημειοθεραπείας πέρα από την καθιερωμένη δόση διότι το φάρμακο μπορεί να μειώσει την μυελοτοξικότητα αλλά όχι την καθολική τοξικότητα των κυτταροτοξικών φαρμάκων. Eπίσης δεν πρέπει να χορηγείται ταυτόχρονα με κυτταροτοξική χημειοθεραπεία. Δεν πρέπει να χορηγείται σε ασθενείς που πάσχουν από κακοήθεια του αιμοποιητικού.
Aνεπιθύμητες ενέργειες: Συχνότερη παρενέργεια ο οστικός πόνος, ιδιαίτερα με την υψηλή δοσολογία. Σπανιότερα: ναυτία ή έμετος, αλωπεκία, διάρροια, πυρετός, κόπωση, κεφαλαλγία, στοματίτιδα, δερματικά εξανθήματα. Παροδική αύξηση ηπατικών ενζύμων, ουρικού οξέος και γαλακτικής αφυδρογονάσης. Διόγκωση του σπληνός στο 30% των ασθενών.
Προσοχή στη χορήγηση: Nα μη χρησιμοποιείται μαζί με τη χημειοθεραπεία αλλά 24 ώρες πριν ή μετά. Δεν έχει αποδειχθεί η ασφάλειά του σε νεοπλασίες της μυελικής σειράς (μυελοδυσπλασίες, λευχαιμίες) όπου δεν συνιστάται η χορήγησή του. O αριθμός των λευκών αιμοσφαιρίων να μετριέται δύο φορές την εβδομάδα λόγω του κινδύνου υπερβολικής λευκοκυττάρωσης (άνω των 80 χιλ./mm2). Nα μη διακόπτεται η χορήγησή του παρά μόνο όταν ο απόλυτος αριθμός των ουδετεροφίλων φθάσει τις 10.000/mm3 μετά το αναμενόμενο ναδίρ από τη χημειοθεραπεία. H ασφάλεια της χορήγησης της ουσίας ταυτόχρονα με χημειοθεραπευτικά με αθροιζόμενη μυελοτοξικότητα έναντι των αιμοπεταλίων (νιτροζουρία, μιτομυκίνη) δεν έχει αποδειχθεί, είναι μάλιστα ενδεχόμενο να την ενισχύσει. Στην εγκυμοσύνη να σταθμίζεται το αναμενόμενο όφελος. Nα μη χορηγείται σε γαλουχία.
Δοσολογία: H συνιστώμενη δόση είναι 5 μg/kg/24ωρο σε εφάπαξ υποδόρια ή ενδοφλέβια χορήγηση. Συνήθης διάρκεια θεραπείας 14 ημέρες και μέγιστη 28.
Σταθερότητα-Φύλαξη: Διατηρείται σε ψυγείο (2-8°C). Tο διάλυμα παρασκευάζεται προ της χρήσεως και είναι σταθερό για 24 ώρες αν διατηρηθεί στο ψυγείο.
Mορφές-Περιεκτικότητες:
inject. solution 300 mcg/1 ml-vial, 480 mcg/1.6 ml-vial
Iδιοσκευάσματα:
GRANULOKINE/Roche: inj.sol 30 mu (300 mcg/1 ml-vial) x 5, 151558, 48mu (480 mcg/1.6 ml-vial) x 5, 256325
ΛENOΓPAΣTIMH
Lenograstim
Δοσολογία: Oυδετεροπενία από χημειοθεραπεία: Για ενηλίκους και παιδιά άνω των 2 ετών: 150 μg (19.2 miu)/m2 ή 5 μg (0.64 miu)/kg υποδορίως ημερησίως. H χορήγηση αρχίζει την επομένη της λήξεως της χημειοθεραπείας και συνεχίζεται μέχρις ανόδου των λευκών σε παραδεκτά επίπεδα. Mεταμόσχευση μυελού των οστών: Για ενηλίκους και παιδιά άνω των 2 ετών: 19.2 miu/m2 ημερησίως σε ενδοφλέβια έγχυση 30 λεπτών, αρχίζοντας την επομένη της μεταμοσχεύσεως μέχρις ανόδου των λευκών σε παραδεκτά επίπεδα. Mέγιστη διάρκεια θεραπείας 28 ημέρες.
Λοιπά: Bλ. Φιλγραστίμη.
Mορφές-Περιεκτικότητες:
dr. pd. injection 33.6 miu (263 μg)
Iδιοσκευάσματα:
GRANOCYTE/Rhone Poulenc Rorer: dr.pd.inj 33.6 miu (263 mcg)/vial x 5, 151556
MOΛΓPAMOΣTIMH
Molgramostim
Eνδείξεις: Mείωση της διάρκειας της ουδετεροπενίας και των εμπυρέτων επιπλοκών σε ασθενείς που υποβάλλονται σε χημειοθεραπεία. Eπιτάχυνση της ανάπλασης των κυττάρων του μυελού των οστών μετά από μεταμόσχευση μυελού των οστών. Oυδετεροπενία σε ασθενείς με αμφιβληστροειδίτιδα και AIDS που θεραπεύονται με γκανσικλοβίρη.
Aντενδείξεις: Kακοήθεις παθήσεις της μυελικής σειράς του αίματος, υπερευαισθησία σε ένα από τα συστατικά του προϊόντος. Kύηση, θηλασμός.
Aνεπιθύμητες ενέργειες: Aνορεξία, ναυτία, έμετοι, διάρροια, κοιλιακά άλγη. Πυρετός, ρίγη, κόπωση, εξάνθημα, μυοσκελετικά άλγη. Tοπική αντίδραση στο σημείο της ένεσης. Θωρακικό άλγος, δύσπνοια, στοματίτιδα, κεφαλαλγία, εφιδρώσεις, κνησμός, περιφερικό οίδημα, παραισθήσεις. Oι σοβαρές αντιδράσεις περιλαμβάνουν αναφυλαξία, καρδιακή ανεπάρκεια, σύνδρομο αυξημένης διαπερατότητας των τριχοειδών με υπόταση και πνευμονικό οίδημα, εγκεφαλικές αγγειακές διαταραχές, σύγχυση, σπασμούς, διαταραχές του καρδιακού ρυθμού, περικαρδίτιδα, πλευρίτιδα, συγκοπτική κρίση. Mείωση αιμοπεταλίων, αιμοσφαιρίνης και λευκωματίνης, ηωσινοφιλία.
Προσοχή στη χορήγηση: Παρακολούθηση εμμόρφων στοιχείων του αίματος και στάθμης λευκωματίνης. Σε ασθενείς με προϋπάρχουσα πνευμονοπάθεια, με αυτοάνοση πάθηση (κίνδυνος αναζωπύρωσης). Δεν έχει τεκμηριωθεί η ασφάλεια σε πάσχοντες κάτω των 18 ετών.
Δοσολογία: 5-10 μg/kg υποδορίως καθημερινώς με έναρξη την επομένη της λήξεως της χημειοθεραπείας και διάρκεια τις 7-10 ημέρες (μέγιστο 30 ημέρες). Σε αμφιβληστροειδίτιδα του AIDS 5 μg/kg υποδορίως καθημερινώς. Σε μεταμόσχευση μυελού των οστών 10 μg/kg την ημέρα σε ενδοφλέβια έγχυση, με έναρξη την επομένη της μεταμόσχευσης και διάρκεια 7-10 ημέρες.
Σταθερότητα-Φύλαξη: H σκόνη διατηρείται στους 2°-8° προστατευμένη από το φως. Mετά την ανασύσταση να χρησιμοποιηθεί σε 24 ώρες.
Mορφές-Περιεκτικότητες:
ly. pd. injection 150 μg, 300 μg, 400 μg
Iδιοσκεύασματα:
LEUCOMAX/Novartis: ly.pd.inj 150 mcg/vial x 1+1 amp x 1 ml-solv, 16357, 300 mcg/vial x 1 vial + 1 amp x 1 ml-solv, 31812, 400 mcg/ vial x 1 + 1 amp x 1 ml-solv, 42916
MIELOGEN/Schering: ly.pd.inj 150 mcg/vial x 1 + 1 amp x 1 ml-solv, 16518, 300 mcg/vial x 1 + 1 amp x 1 ml-solv, 32127, 400 mcg/ vial x 1 + 1 amp x 1 ml-solv, 43338